ویژگیهای سیاستمدار مطلوب در دوران جدید
آرمان امروز : پذیرش رقابت و تمایز آن از حسادت، یکی از شاخصههای اصلی در تعریف سیاستمدار مطلوب به شمار میرود. رقابت، به معنای حضور در میدانی گسترده است که در آن میتوان فرصتها را شناسایی و برای مردم به کار گرفت.
از مهمترین ویژگیهایی که برای سیاستمداری کارآمد برشمرده میشود، برنامهریزی بر اساس واقعیات و مقدورات، رعایت ادب و متانت، استناد به آمار و ارقام، اخلاقمداری، توجه به مدنیت و همچنین آگاهی از متون و آثار سیاسی است. در مجموع، سیاستمداری امروز باید بر پایه خدمت، صداقت، شفافیت، توانایی شنیدن نظرات دیگران، رهبری مؤثر، تصمیمگیری منطقی، مهارت در حل مسئله، تعهد به خدمت عمومی و احترام به تنوع فکری و اجتماعی تعریف شود.
با این حال، در کشور ما بسیاری از سیاستمداران فاقد تحصیلات مرتبط هستند و دانش کافی از مبانی قدرت و نظام بینالملل ندارند. این در حالی است که یکی از مؤلفههای سیاستمداری موفق، شناخت دقیق ساختارهای جهانی و تعامل سازنده با آنهاست. تجربه سیاستمداران موفق چین نشان میدهد که پایبندی به صلح، ادب و سکوت همراه با برنامهریزی برای توسعه اقتصادی، میتواند دستاوردهای بزرگی به همراه داشته باشد.
یک سیاستمدار خوب، علاوه بر اعتقاد به عدالت اجتماعی و ملیگرایی، باید به رسانهها بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای شفافیت و پاسخگویی توجه کند. در کشورهایی که رسانهها آزادانه نقد میکنند و پاسخ روشن میگیرند، سیاستمداران کارآمدتری نیز شکل گرفتهاند.
در شرایط کنونی، حمایت از جنبشهای اجتماعی بهویژه جوانان و زنان از اهمیت بالایی برخوردار است. تجربه کشورهایی چون کلمبیا با روی کار آمدن «گستاو پترو» و شیلی با انتخاب رئیسجمهوری جوان، نشان داده است که همراهی سیاستمداران با جنبشهای اجتماعی میتواند موجب تحولات مثبت سیاسی و اجتماعی شود.
بنابراین، سیاستمدار مطلوب کسی است که از ثروتاندوزی و قدرتطلبی فاصله گرفته و منافع جمعی ملت را بر منافع شخصی ترجیح دهد. این رابطه متقابل میان ملت و سیاستمدار، نوعی پیمان دوطرفه ایجاد میکند که بر اساس آن، سیاستمدار با صداقت و شفافیت عمل میکند و مردم نیز حمایت خود را از او دریغ نمیدارند.
در نهایت، خیر عمومی، حمایت از جنبشهای اجتماعی و توانایی حل مشکلات اساسی جامعه، مهمترین عواملی هستند که میتوانند زمینهساز ظهور یک سیاستمدار خوب در دوران جدید باشند.
بحث درباره سیاستمدار خوب و سیاستمداران توانمند، همواره با تقسیمبندیهای مختلف در حوزه سیاست همراه بوده است. بهطور سنتی، سیاست را همچون سکهای با دو رو دانستهاند: روی نخست، صداقت، ارزشهای انسانی، پاکدامنی و خیر عمومی است و روی دیگر، تزویر، دورویی، نفاق و ماکیاولیسم.
در اندیشه غربی، ماکیاولی با نگارش کتاب شهریار، سیاست را از اخلاق جدا کرد و توصیههایی ارائه داد که شهرت فراوان یافت. در نقطه مقابل، متون اسلامی، بهویژه قرآن کریم، سیاستمدار مطلوب را کسی میدانند که کارآمدی و خدمت به مردم را در اولویت قرار دهد و از ظلم و فساد بپرهیزد. در نهجالبلاغه نیز امام علی(ع) سیاستی مبتنی بر اخلاق، انصاف، محبت به مردم و پرهیز از ظلم را توصیه کرده و سیاست ورزی همراه با دروغ و فریبکاری را مردود دانسته است.
از سوی دیگر، در برخی مطالعات تطبیقی، سیاستمداران با حیوانات مقایسه شدهاند: برخی همچون خرگوش شتابزده عمل میکنند، برخی مانند آفتابپرست رنگ عوض میکنند، و برخی همانند لاکپشت آرام و بیحاشیه پیش میروند. در کشور ما نیز سنت فکری مذهبی و اخلاقمدار، تحت تأثیر آموزههای امام علی، همواره بر فضیلت و عدالت اجتماعی تأکید داشته است. در همین راستا، محمود سریعالقلم سه ویژگی کلیدی برای سیاستمدار خوب برمیشمرد: صبر و خویشتنداری در جهت افزایش قدرت کشور، توجه به آینده و افقهای پیشرو، و شجاعت در عذرخواهی. افزون بر این، او بر اهمیت تجربه جهانی سیاستمدار تأکید کرده و معتقد است که سیاستمدار باید دستکم به ۴۰ کشور سفر کرده باشد و اصل رقابت را به رسمیت بشناسد.
وبلاگ به نوشته های من درباره ادبیات- سیاست منتشر شده در مطبوعات یا سیاست عمومی یا نوشته های شخصی اختصاص دارد.در برخی از موارد مقالات یا مطالب خوبی که به نظرم می آید با ذکر منبع و ماخذ/نویسنده یا مترجم یا سایت/می اورم.