آرمان امروز- عرفان بیوک‌نژاد: مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، از ابتدای آغاز دولت خود در انتخابات ریاست‌جمهوری، تأکید زیادی بر تعهد به تعامل با جهان و گسترش روابط با همسایگان و کشورهای مختلف داشته است. بررسی روزهای گذشته از دولت وی نشان می‌دهد که او در عمل نیز در جهت تحقق این وعده‌ها گام برداشته است.
یکی از نکات برجسته در سیاست‌های خارجی دولت پزشکیان، شکل‌گیری دیپلماسی فعال و تلاش برای برقراری ارتباط با کشورهایی است که پیشتر روابط چندانی با ایران نداشتند. از جمله این کشورها می‌توان به مصر و بحرین اشاره کرد. این گام‌ها نشان‌دهنده موفقیت‌های چشمگیر در تقویت ارتباطات با کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
در این راستا، پزشکیان موفق به بازگشایی سفارت ایران در آذربایجان شد و ارتباطات دوجانبه در حال حاضر در مسیر مثبتی قرار دارد. همچنین، دولت وی توانسته با ایالات متحده آمریکا نیز وارد تعاملات دیپلماتیک شده و به پیشبرد مسائل مهمی در این عرصه ادامه دهد.
علاوه بر این، در سیاست خارجی، توجه ویژه‌ای به همسایگان و کشورهای منطقه‌ای از جمله کشورهای عربی و آذربایجان معطوف شده است. ایران در این دوره توانسته ارتباطات خود را با همسایگان تقویت کرده و به منابع قدرت نرم خود در سیاست‌های بازدارندگی دیپلماتیک در سطح جهانی بهره ببرد.
از سوی دیگر، پزشکیان اعلام کرده که در تلاش است تا در آینده نزدیک، روابط ایران با کشورهای اروپایی و آفریقایی را گسترش دهد. هرچند برخی مسائل همچنان به تعاملات بیشتر با اروپا نیاز دارد، اما در مجموع، تلاش‌های زیادی در این زمینه صورت گرفته است.
همچنین، دکتر پزشکیان در آستانه سفر به چین و برخی کشورهای عربی مانند قطر و عمان است که نشان‌دهنده ادامه تلاش‌های دولت برای تحقق وعده‌ها و تعهدات خود در عرصه سیاست خارجی و تعامل با جهان است. این اقدامات به وضوح نشان می‌دهند که دکتر پزشکیان در حال عمل به وعده‌های خود مبنی بر گسترش تعاملات بین‌المللی است.
این روند، به عنوان بخشی از سیاست‌های کلان دولت پزشکیان، می‌تواند در آینده تأثیرات مثبتی بر روابط ایران با کشورهای مختلف و تقویت جایگاه کشور در عرصه بین‌المللی داشته باشد.
هادی اعلمی فریمان، کارشناس سیاسی به روزنامه آرمان امروز گفت: دکتر پزشکیان از ابتدا که کمپین‌های انتخاباتی خود را آغاز کرد.یک رویکرد کلان تعامل با جهان را انتخاب کرد. این رویکرد به نظر می‌رسد که شباهت‌های زیادی با سیاست‌های دولت‌های آقای خاتمی و آقای روحانی داشته باشد، زیرا آن‌ها نیز به مباحثی چون گفتگوی تمدن‌ها، تعامل با جهان و پیشبرد مذاکرات اعتقاد داشتند.
وی افزود: این رویکرد فاصله زیادی با منتقدان داخلی ایجاد کرده است؛ منتقدانی که به طور کلی رویکردی خصمانه و مبارزه‌طلبانه دارند و غرب را همواره به عنوان تهدید می‌بینند. استدلال مخالفان داخلی این است که غرب با شدت بخشیدن به تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی، قابل اعتماد نیست و بر این باورند که ممکن است حفظ استقلال ایران از طریق تعاملات گسترده با جهان به خطر بیفتد. در عین حال برخی از این منتقدان پشتوانه داخلی دارند و بر اهمیت ارزش‌گرایی تأکید می‌کنند.
این کار شناس سیاسی متذکر شد: هرچند که در درون این گروه‌ها هم مناقشه‌های جدی وجود دارد. برخی از آن‌ها معتقدند که این دیدگاه‌ها کهنه شده‌اند و استدلال طرف مقابل نیز قوی است. در نتیجه، این دو رویکرد کلان در سیاست خارجی و داخلی ادامه پیدا کرده و مردم به این رویکرد رأی داده‌اند. بنابراین، آقای پزشکیان ناچار است که این دیدگاه کلان خود را پیگیری کند.
وی افزود: در بحث سیاست خارجی، پزشکیان مجبور است که تحریم‌ها را دور بزند و فشارهای اقتصادی را کاهش دهد، بنابراین برقراری ارتباط مثبت با همسایگان برای او ضروری است. اما بخشی از نیروهایی که هنوز به ارزش‌گرایی ایدئولوژیک اعتقاد دارند، منطقه را به عنوان عرصه‌ای برای تبلیغ فرهنگی و گسترش ارزش‌های دینی می‌بینند. به نظر می‌رسد این دیدگاه‌ها در تقابل با یکدیگر قرار دارند.
اعلمی فریمان اظهار کرد: از این رو، موفقیت آقای پزشکیان در سیاست داخلی و خارجی باید بر اساس یک رویکرد نتیجه‌گرایانه یا عملگرایانه سنجیده شود. این به این معناست که هر زمان وضعیت اقتصادی، معیشتی و فرهنگی مردم بهبود یابد و رضایت نسبی مردم از عملکرد دولت افزایش یابد، میزان موفقیت باید از نظر سنجی مردم ارزیابی شود.
وی ادامه داد: در حوزه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مشکلات بسیاری داریم که اگر حل نشوند، ممکن است به بحران مشروعیت منجر شوند. این بحران‌ها را می‌توان با مدیریت شایسته و حل و فصل مسائل برطرف کرد. اگر آقای پزشکیان نتواند مشکلات انباشته را حل کند و در مذاکرات موفق نباشد، یا اگر نتواند دستاورد اقتصادی و اجتماعی مناسبی از تعاملات با همسایگان به دست آورد، این رویکرد ممکن است بی‌فایده باشد.
اعلمی فریمان عنوان کرد: بنابراین، نتیجه‌گرایی و عملگرایی باید در نهایت منجر به رضایت کلی و نسبی مردم شود و این مسائل با تغییر سیاست‌ها به تدریج قابل حل خواهد بود. برای مثال، مسئله مذاکره با آمریکا که تا چند ماه پیش یک موضوع سنگین و تابو به شمار می‌رفت، با پیشرفت بحث‌ها و بروز مباحث عقلانی، به تدریج در بین بسیاری از نخبگان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حمایت‌هایی به دست آورد. این نشان می‌دهد که دولت می‌تواند از حمایت‌های عمومی بهره‌مند شود.
وی ادامه داد: من فکر می‌کنم که همراهی حکومت با مردم در سیاست‌های کلان و هم‌راستایی این دو اعتماد عمومی به سیستم سیاسی را افزایش خواهد داد. در سیاست‌های تعامل با دنیا نیز آقای پزشکیان در صورتی موفق خواهد بود که بتواند یک مدل منطقه‌گرایی فرهنگی را پیش ببرد. به نظر من، بهترین مدل، مدل منطقه‌گرایی فرهنگی است.
وی در نهایت خاطر نشان کرد: کشورهای دارای پیشینه فرهنگی و ادبیات فارسی، همچون ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و آذربایجان، هنوز نتواسته‌ایم از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کنیم. بنابراین، به نظر می‌رسد که یک منطقه‌گرایی فرهنگی گسترده با این کشورها در حوزه زبان و ادبیات فارسی می‌تواند یکی از بهترین سیاست‌ها باشد که پس از پشت سر گذاشتن بحران‌های فعلی، می‌توانیم آن را دنبال کنیم.

https://armandaily.ir/?p=89290